طراحی سرویس بهداشتی
Bathroom Design
سرویس بهداشتی علاوه بر داشتن عملکرد صحیح باید محیطی جذاب و زیبا باشد
سرویس بهداشتی فضایی که ما زمان زیادی را در آن می گذرانیم و قالبا در این فضا افکار مشغول فعالیت های روزمره است و نیاز به توجه زیاد و طراحی مناسب است . با این حال بسیاری از سرویس ها بهداشتی به خوبی طراحی نشده اند و قثط صرفا ایجاد یک فضا با ابعاد کم صورت گرفته .
طراحی سرویس بهداشتی باید با توجه به استاندارد ها و با بکارگیری تکنولوژی های روزو استفاده از متریال خاص انجام شود .
سرویس بهداشتی در کنار عملکرد صحیح باید عالی به نظر برسد و در عین حال یک ساخت یا بازسازی مقرون به صرفه باشد. سرویس بهداشتی باید در هر بار استفاده کاربر را خشنود کند. رعایت مجموعه ای از قوانین طراحی سرویس بهداشتی به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که فضایی خواهید داشت که نه تنها نیاز های شما را برآورده می کند بلکه فضاییست که به ارزش کلی خانه شما می افزاید.
بیشتر بخوانید : نکات مهم در بازسازی خانه
سرویس بهداشتی باید طبق نیاز های کارفرما طراحی شود
به عنوان مثال، اگر یک سرویس بهداشتی برای استفاده چند کاربر داریم ، ممکن است بخواهید یک ترکیب دوش/حمام، سینک و کابینت روشویی و توالت را نصب کنید تا بیشترین نیاز کاربران را برآورده کند. اگر سرویس بهداشتی دوم است که بیشتر برای استحمام استفاده می شود، یک وان بزرگتر یا حتی یک وان جکوزی قرار دهید. برای کاربرانی که نیازهای ویژه دارند ( معلولین ) باید ضوابط خاص خودشان اجرا گردد .
نکات مهم در طراحی سرویس بهداشتی
1 – قبل از اجرای سرویس بهداشتی حتما طراحی درست و اصولی انجام دهید
2 – در سرویس های بهداشتی کوچک حتما از توالت ها و روشویی های وال هنگ استفاده کنید چون فضای کمتری از سرویس بهداشتی را به خود اختصاص می دهند .
3 – در انتخاب کاشی و سرامیک دقت کنید ، از کاشی سرامیک هایی با طرح های شلوغ بپرهیزید و از کاشی سرامیک با ابعاد بزرگ استفاده کنید .
4 – از شیر های توکار استفاده کنید تا علاوه بر زیبایی از فضا استفاده بیشتری کنید
5 – از آیینه های بزرگ استفاده کنید
6 – نورپردازی نقش بسزایی در نمایش آنچه طراحی شده دارد .
7 – ترجیحا از متریال مقاوم در برایر رطوبت استفاده نمایید
8 – به ابعاد و اندازه های استاندارد توجه نمایید
9 – در صورت نیاز به استفاده از جدا کننده از پارتیشن های شیشه ای استفاده کنید
بیشتر بخوانید : طراحی ویلا باید چگونه باشد
ضوابط طراحی سرویس بهداشتی
در تمام تصرفها بسته به نوع و بار تصرف، باید فضاهاي بهداشتی به تعداد کافی تامین شود. در ساختمانهاي مورد استفادة عموم و همچنین ساختمانهاي با گروه تصرف م- 1 و م-3 ،تعبیه فضاهاي بهداشتی مناسب براي افراد معلول مطابق ضوابط مصوب شورایعالی شهرسازي و معماري الزامیست.
اندازه افقی تمام شده براي ضلع کوچکتر هر فضاي بهداشتی در هیچ شرایطی نباید از1.10 مترکمتر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونهاي دیگر تعیین شده باشد.
درصورتیکه محدودهاي به عنوان پیش ورودي در داخل فضاي دوش مستقل پیش بینی شود یکی از ابعاد فضاي دوش باید 1.50 تا 1.60 متر باشد.
حداقل اندازه فضاي بهداشتی براي استفاده افراد معلول، 1.70×1.50 متر است .
ارتفاع فضاهاي بهداشتی درهر قسمت که فرد به طورمعمول به صورت ایستاده است نباید از 210 سانتیمتر کمتر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه اي دیگر تعیین شده باشد.
ارتفاع پایینترین نقطۀ چراغ سقفی را با رعایت سایر مقررات و معیارهاي تعیین شده، در صورت نداشتن لبۀ تیز و برجستگی موضعی خطرناك، میتوان حداقل 2.00 متر درنظر گرفت. این ارتفاع براي چراغ نصب شده در دیوار به شرط آنکه کمتر از 0.10 متر از دیوار پیشآمدگی داشته باشد و یا در بالاي کاسۀ روشویی نصب شود، حداقل 1.80 متر است.
در صورت ایستادن در وان، زیردوشی و یا بر روي سکو، لازم است ارتفاع مجاز از روي کف آن وسیله رعایت شود.
دستشویی و توالت باید تا ارتفاع حداقل 1.20 متر و در حمام حداقل 2.00 متر از کف، با کاشی یا مصالح مشابه پوشیده شود. کف این فضاها باید به نحو مناسب عایق کاري رطوبتی شده و با کاشی یا دیگر مصالح قابل شستشو پوشیده شوند.
لوازم بهداشتي بايد از مصالح چگال، بادوام و در برابر آب نفوذناپذير ساخته شود.
ضوابط دستشویی
قطر دهانة تخلية آب دستشويي بايد دستكم 32 ميليمتر ( 1 اينچ) باشد
اگر دستشويي به صورت لگن هاي سرتاسري باشد، هر 50 سانتيمتر طول آن بايد به عنوان یک دستشويي تلقي شود و همة الزامات مندرج در اين مقررات در مورد آن رعايت شود.
فاصله محور دستشويي از سطح ديوار مجاور يا هر مانع ديگر، نبايد كمتر از 45 سانتيمتر باشد.
ضوابط توالت غربی ( توالت فرنگی )
توالت غربي بايد طوري نصب شود كه فاصلة محور آن از سطح ديوار مجاور يا هر مانع ديگر، كمتر از 45 سانتيمتر و از محور لوازم بهداشتي ديگر كمتر از 76 سانتيمتر نباشد. جلو توالت غربي بايد دستكم 50 سانتيمتر تا ديوار يا درِ مقابل آن جاي خالي پيشبيني شود.
اتاقك توالت غربي نبايد كمتر از 90 سانتيمتر پهنا و 150 سانتيمتر درازا داشته باشد. ب) در فضاهاي عمومي، توالت غربي بايد از نوع بزرگ باشد و نشيمن گاه و در لولايي قابل برداشتن داشته باشد.
توالت غربي بايد از نوعي باشد كه هر بار پس از ريزش و تخلية آب، همواره مقداري آب در لگن آن باقي بماند.
نشيمنگاه و در لولايي توالت غربي، از نظر اندازه بايد متناسب با لگن و از نظر جنس مقاوم در برابر رطوبت باشد.
لوله خروجي فاضلاب توالت غربي بايد با يك زانوئي 80× 100 ميليمتر (3×4 اينچ) و يا با يك فلنج به همين اندازه به لوله فاضلاب ساختمان متصل شود.
ج) اتصال لوله تخليه فاضلاب توالت غربي به لوله فاضلاب ساختمان، از طريق كف اتاقك يا ديوار، بايد
كاملاً آببند باشد.
ضوابط توالت شرقی ( توالت زمینی )
توالت شرقي بايد طوري نصب شود كه فاصلة محور طولي آن از سطح ديوار مجاور يا هر مانع ديگر، كمتر از 45 سانتيمتر، و از محور طولي لوازم بهداشتي ديگر كمتر از 76 سانتيمتر نباشد.
جلو توالت شرقي بايد دستكم 50 سانتيمتر تا ديوار يا درِ مقابل آن جاي خالي پيشبيني شود.
اتاقك توالت شرقي نبايد كمتر از 90 سانتيمتر پهنا و 150 سانتيمتر درازا داشته باشد.
توالت شرقي بايد از نوع تخت يا كشكولي و از جنس مقاوم در برابر نفوذ آب و رطوبت باشد.
سطوح آشكار توالت شرقي بايد صاف و صيقلي و بدون گوشه هاي زائدي، كه شستشو و تميز كردن آنرا مشكل كند، باشد.
ساخت لگن توالت شرقي بايد طوري باشد كه به هنگام شستشو آب از آن به كف اتاقك جريان نيابد و پس از تخليه آب، در هيچ يك از نقاط سطح آن آب باقي نماند و كاملاً تخليه شود.
قطر اسمي لوله فاضلاب خروجي از توالت شرقي بايد دستكم 100 ميليمتر (4 اينچ) باشد.
اتصال لولة تخليه فاضلاب توالت شرقي به لولة فاضلاب ساختمان، از طريق كف اتاقك، بايد كاملاً آببند و گازبند باشد.
به هنگام شستشوي لگن توالت شرقي، نبايد از درزهاي اطراف لگن، آب به داخل اجزاي ساختماني كف اتاقك نفوذ كند.
ضوابط دوش
لولة قائم بايد با بست به ديوار پشت دوش ثابت و محكم شود.
سطح اتاقك کابین دوش بايد دست كم 6/0 متر مربع باشد. كابين دوش ممكن است اشكال مختلف داشته باشد. در حالت مربع هر ضلع، در حالت مثلث ارتفاع، و در حالت دايره يا بيضي قطر آن نبايد كمتر از 75 سانتيمتر باشد.
فضايي كه براي شير، جاصابوني، دستگيره و ديگر متعلقات لازم است بايد خارج از اندازههاي داده شده براي اتاقك دوش باشد.
ديوارهاي اطراف اتاقك بايد دست كم تا ارتفاع 80/1 متر با مواد آب بند و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت ساخته شود و سطوح آن كاملاً صاف و صيقلي و قابل شستشو باشد.
پنجره و درهاي شيشهاي اتاقك دوش بايد طبق استانداردهاي ايمني باشد.
كف كابين يا زيردوشي بايد به حالت تراز روي زيرسازي نرم و صاف كار گذاشته شود.
بیشتر بخوانید : متریال مناسب در طراحی نما
كف اتاقك دوش يا زيردوشي بايد كاملاً بدون درز، آببند و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت باشد.
لبه هاي زيردوشي بايد در همه طرف 50 ميليمتر نسبت به كف آن بالاتر باشد.
اتصال لولة فاضلاب تخليه زيردوشي يا كفشوي كف اتاقك به لولة فاضلاب ساختمان بايد كاملاً آببند و گازبند باشد. از درزهاي اطراف كفشوي يا زيردوشي نبايد آب و رطوبت به داخل اجزاي ساختمان نفوذ پيدا كند
قطر اسمي لولة تخلية كفشوي كف اتاقك يا زيردوشي نبايد از 50 ميليمتر (2اينچ) كمتر باشد. روي دهانه تخليه بايد شبكه مقاوم در برابر خوردگي و قابل برداشتن نصب شود كه سوراخهاي آن از 6 ميليمتر بزرگتر نباشد.
ضوابط وان
اگر وان توكار نصب ميشود، بايد درزهاي اطراف آن كاملاً آب بند و مقاوم در برابر نفوذ آب و رطوبت باشد.
روي دهانه تخليه آب وان، بايد شبكه قابل برداشتن و مقام در برابر خوردگي قرار گيرد.
قطر اسمي لوله خروجي فاضلاب وان بايد دست كم 40 ميليمتر( 1 اينچ) باشد.
روي دهانه خروجي فاضلاب وان بايد امكان قرار دادن در پوش موقتي پيشبيني شود و وان سرريز داشته باشد.
بیشتر بخوانید : طراحی نما
اتصال لوله فاضلاب خروجي وان به لوله فاضلاب ساختمان، و سيفون آن، بايد قابل بازديد و دسترسي باشد.
یورینال :
یورینال توالت که برای استفاده بصورت ایستاده به کار می رود و باید طوری نصب گردد که فاصله محور آن از سطح دیوار یا هر مانع دیگری ، کمتر از 400 میلی متر و از محور لوازم بهداشتی دیگر کمتر از 760 میلیمتر نباشد . جلوی یورینال باید دست کن 500 میلی متر ، تا دیوار یا در مقابل آن فضای خالی پیش بینی شود .
آبریزگاه های ویژه افراد معلول باید به شکل غرفه ای یا دیواری بوده و حداکثر ارتفاع لبه گرد زیرین آن از کف تمام شده 430 میلی متر باشد .
فضای آزاد کف در جلو یورینال باید دست کم به پهنای 760 میلی متر و عمق 1220 میلی متر بوده و راه قابل دسترسی متصل باشد .
اهرم سیستم شستشوی یورینال باید به صورت خودکار یا دگمه فشاری بوده و در ارتفاع 1120 میلی متر از کف نصب گردد .
کف شوی :
قطر نامی دهانه خروجی کفشوی نباید از 50 میلی متر کمتر باشد .
در ساختمان های عمومی قطر نامی دهانه خروجی کفشوی نباید کمتر از 80 میلی متر باشد .
فرق فلاش تانک و فلاش والو
فلاش تانک : فلاش تانک مخزن آب برای توالت شرقی یا غربی می باشد که یصورت توکار و روکار موجود می باشد که می تواند بصورت اهرمی یا دگمه ای باشد که باید به کمک شیر شناور یا هر مکانیسم دیگری پس از هر بار ریزش آب دوباره تانک را تا تراز معین از آب پر کند . دهناه ورود آب به تانک باید دست کن 25 میلی متر باشد .
فلاش والو : به سیستمی گفته می شود که به جای مخزن یک سیستم یا شیر گازی به لوله ورودی به توالت متصل است که به وسیله آن اب برای شستشو وارد می شود . که در انواع مختلف اتوماتیک ، هوشمند ، دستی و شیری وجود دارد . به منظور جلوگیری از برگشت آب روی لوله ورودی آب باید حتما از خلا شکن استفاده شود فلاش والو باید از نوعی باشد که حتما یک سیکل کامل ریزش آب و باز و بسته بودن جریان را به طور خودکار و بر اثر فشار آب ورودی بتواند انجام دهد . فلاش والو باید وسیله تنظیم داشته باشد تا بتوان مقدار آب ریزشی آن را تنظیم کرد .
